Wouter Botzen, hoogleraar Economics of Global Environmental Change

Hoe verzeker je de economie tegen de gevolgen van klimaatverandering? Hoogleraar Wouter Botzen doet onderzoek naar deze vraag. “De risico’s en de impact van de klimaatverandering nemen toe.”

U hebt een onderzoek gedaan naar wereldwijde natuurrampen tussen nu en 1980. Wat hebt u geleerd?

“Dat rampen van alle tijden zijn.”

Dit betekent?

“Klimaatverandering is niet de enige oorzaak van specifieke natuurrampen. Maar de opwarming van de aarde, veroorzaakt wel meer zware overstromingen, orkanen en extreme buien. Het wordt allemaal heviger.”

Wat kunnen we daaraan doen?

“Er moet een veel steviger klimaatakkoord komen met strengere broeikas-emissies en minder vrijblijvendheid. Het klimaatakkoord van Parijs hangt te veel af van vrijwilligheid, terwijl we honderd procent commitment nodig hebben van landen als Amerika, China en India.”

Doen wij in Nederland voldoende?

“Ons land loopt achter op het gebied van duurzame energie. Die transitie zou veel sneller kunnen.”

En ondertussen…

“Nemen de risico’s en de impact van de klimaatverandering toe.”

Welke gevolgen heeft dat?

“Ontwikkelingslanden worden heter en droger, kleine eilandstaten dreigen op termijn onder water te lopen, Amerika krijgt nog meer last van orkanen en in Nederland verhoogt het risico op overstromingen en extreme neerslag zoals hagel- en plensbuien.”

Waar gaat het mis de komende tijd? Is dat te voorspellen?

“Dat is moeilijk om precies te voorspellen. Het klimaat kent een natuurlijke wanorde. We zien alleen op de lange termijn trends veranderen. Dat bijvoorbeeld de temperatuur stijgt met 2 tot 2,3 graden tot 2050 en kansen op extreem weer toenemen.”

Wat zegt dat voor het weer in Nederland?

“Met veel slagen om de arm kun je bijvoorbeeld zeggen dat het aantal extreme regenbuien stijgt met 20 procent.”

Zitten we eigenlijk wel veilig achter de dijken?

“Dat denk ik wel. Nederland heeft een goed overstromingsmanagementbeleid, hoewel volledige zekerheid niet kan worden gegarandeerd. Maar op het gebied van extreme neerslag moet veel gebeuren.”

Waar denkt u aan?

“Wat doe je met de pieken bij hevige neerslag? Hoe beperk je de schade?”

Is er überhaupt meer schade door de verandering in het klimaat?

“Die is gestegen.”

Maar…

“Dat is niet alleen te wijten aan de klimaatverandering. Het is een samenspel van factoren, waarbij de sociaaleconomische ontwikkeling in een kwetsbaar gebied ook een belangrijke rol speelt. Als er meer mensen in een gebied gaan wonen en werken, levert dat ook meer schade op bij noodweer.”

Hoe kunnen we die schade inperken?

“We zullen beter moeten bouwen, steden anders moeten inrichten met meer groen en daarnaast is het verstandig om te investeren in betere rioolsystemen en de risicoperceptie moet omhoog.”

De risicoperceptie omhoog? Wat bedoelt u?

“Dat we als samenleving moeten kijken wat we aan maatregelen kunnen treffen. Zo zullen overheden risico’s moeten reduceren, burgers dienen te kijken wat ze zelf kunnen doen en als maatschappij moeten we kijken hoe we omgaan met de restrisico’s.”

Onderschatten we de problemen?

“We zijn er in elk geval onvoldoende bewust mee bezig. Daardoor is onze voorbereiding suboptimaal. Met name in de informatie over de risico’s valt veel te verbeteren. Daar ligt een schone taak voor verzekeringsmaatschappijen.”

Wat kunnen verzekeraars doen?

“Net als bij brand- en inbraakveiligheid zullen ze veel meer op ander gedrag moeten aansturen. Advies geven over weerrisico’s. Hoe voorkom je schade? Welke rol kan je als burger oppakken om die risico’s te beperken.”

Goed gedrag beloon je?

“Precies. Net zoals bij het politie keurmerk ‘veilig wonen’ ontvang je ook korting op je verzekeringspremie wanneer je je huis in orde brengt tegen hevige buien.”

Regengoten schoon? Afwatering op orde?

“Inderdaad. En meer groen in de tuin. Geen waardevolle spullen meer in de kelder wanneer je in een lagergelegen gebied woont, hagelnetten boven gewassen...”

Zijn er voorbeelden te noemen van informatievoorziening waar je echt wat aan hebt bij noodweer?

“Een Duitse verzekeraar heeft een Weather & Safe app. Die geeft informatie over gebeurtenissen in het weer en mogelijke risico’s. Daarnaast is het belangrijk om tips te delen wat je ertegen kunt doen.”

Zijn er al specifieke verzekeringen?

“In Duitsland bestaan overstromingsverzekering en wordt nu meer gedaan aan risicocommunicatie en in de Verenigde Staten kun je je financieel indekken tegen orkaanschade en overstromingen en krijg je een premiekorting als je woning is opgehoogd.”

Zou zoiets in Nederland denkbaar zijn; een overstromingsverzekering?

“In ons land is dat lastig verzekerbaar, maar er zijn nieuwe producten die het overstromingsrisico dekken. De mogelijke schades zijn erg groot. Toch onderschatten mensen het risico en wanneer het toch gebeurt, dan vertrouwen ze op overheidscompensatie. Dit is een obstakel voor voldoende vraag.”

Hoe kunnen mensen ervoor zorgen dat ze zich beter voorbereiden op extreme weersituaties?

“Het bewustzijn van de risico’s moet sterk omhoog. Dat doe je door goede informatie en financiële prikkels voor risicoreductie.”