Milieu Centraal: "een klimaatbestendige woning zonder veel geld uit te geven"

Je huis klimaatbestendig maken gaat zomaar niet. Daarvoor moet je je aan regels houden en die zijn voor veel mensen niet te begrijpen, zo bleek onlangs uit de Klimaatadaptatiemonitor van Achmea. Milieu Centraal geeft praktische tips over hoe mensen zich kunnen voorbereiden op droogte, hitte en hoosbuien. “Er is heel veel wat je kunt doen zonder meteen veel geld uit te geven”, zegt programmamanager Puk van Meegeren in een reactie.

Alle 355 gemeenten hebben hun eigen regels voor het klimaatbestendiger maken van woningen.
Die regels kunnen sterk verschillen en het is onbegonnen werk ze allemaal op te sommen. Toch is er ook op landelijk niveau het een en ander vastgesteld. Die regels zijn vastgelegd in het Bouwbesluit: een verzameling minimumeisen die niet alleen geldt voor nieuwbouw, maar ook als iemand een bestaand pand wil verbouwen. Het Bouwbesluit dateert uit 1992 en was bedoeld om voor het eerst regels voor (ver)bouwen op landelijk niveau vast te leggen – vóór die tijd waren alle regels een strikt gemeentelijke aangelegenheid. Sindsdien wordt het Bouwbesluit regelmatig aangescherpt en up-to-date gebracht met de laatste eisen en ontwikkelingen.

Wie online een kijkje wil nemen in het Besluit kan dat doen, maar de regels zijn voor een leek waarschijnlijk niet te begrijpen. Daar zul je toch echt een professional voor moeten inschakelen.

Concrete tips
Milieu Centraal geeft hele concrete tips over hoe ze hun woning klimaatbestendig kunnen maken. Puk van Meegeren, programmamanager bij Milieu Centraal, heeft wel zo zijn twijfels bij het begrip ‘klimaatbestendig’. “Ik vind het logisch dat mensen bij zo’n begrip denken aan duurzaamheid en het tegengaan van klimaatverandering, in plaats van het beschermen tegen de gevolgen van klimaatverandering.”

Het belangrijkste is volgens Van Meegeren dat mensen minder CO2 uitstoten, bijvoorbeeld door hun huis beter te isoleren, om zo de opwarming van de aarde te beperken. Milieu Centraal wijst mensen op mogelijkheden om hun huis op een een milieuvriendelijke manier klimaatbestendig te maken. “Een mobiele airco verbruikt heel veel energie. Het plaatsen van zonneschermen voor ramen is een energiezuinige manier om de warmte buiten te houden. In de ideale situatie installeer je een bodemwarmtepomp, waardoor je op een energiezuinige manier je huis in de winter warm houdt en in de zomer koel.” Maar Van Meegeren begrijpt ook dat dit voor veel mensen een behoorlijk grote investering is.

“Er is heel veel wat je kunt doen zonder meteen geld uit te geven. Zoals slim luchten: ‘s ochtends heel vroeg de ramen open, en dan zodra het buiten een béétje opwarmt meteen alles de hele dag dichthouden”, zegt van Meegeren. En als je dan toch gaat investeren: bij veel gemeenten zijn er subsidieregelingen.

Geld van de gemeente
Veel gemeenten hebben geld beschikbaar gesteld vanuit de ambitie dat vanaf 2050 het leefgebied in Nederland klimaatbestendig is en dus met extreme hitte en hevige regenval kan omgaan.Volgens de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) nemen bijna alle gemeenten maatregelen om in ieder geval wateroverlast in hun gemeente tegen te gaan. De investeringen daarvoor stegen van 200 miljoen euro in 2014 naar 225 miljoen euro in 2015.

Van Meegeren wijst op deze handige tool waarmee je online kunt checken of je in aanmerking komt voor een gemeentelijke subsidie. Zo kun je bijvoorbeeld in Tilburg subsidie krijgen om een groen dak aan te leggen: 25 euro per vierkante meter. Een groen dak is letterlijk groen: door het aanplanten van speciale gewassen op je dak kan regenwater worden opgevangen, wat wateroverlast bij hevige hoosbuien helpt te verminderen. De gemeente Leeuwarden vraagt voor het afkoppelen van de regenpijp van de riolering een eigen bijdrage van 5 euro per vierkante meter, maar staat garant voor de overige kosten.

Bewustzijn laat te wensen over
De mogelijkheden om gecompenseerd te worden voor je investering zijn er in de meeste gemeenten wel degelijk. Maar dan moeten mensen wel weten dat deze tool bestaat, en waar ze vervolgens bij de gemeente terecht kunnen. Belangrijker nog is dat ze beseffen dat het ook voor hen noodzakelijk is om de woning klimaatbestendig – en dus ook toekomstbestendig – te maken. Daar zitten wel nog heel wat denk- en actiestappen tussen.

De internationale denktank OESO concludeerde eerder al dat het bewustzijn van de gevaren van wateroverlast bij Nederlanders te wensen overlaat. Ze zijn zich onder andere niet echt bewust van het werk van de Waterschappen. Bij (ver)bouwen wordt nog te weinig (preventief) nagedacht over waterbeheersing. Onlangs bleek uit de Klimaatadaptatiemonitor van Achmea dat Nederlanders dit onderwerp een puzzel vinden en dat ze vooral naar hun gemeente kijken voor oplossingen.