Arnoud van Vliet, Secretarisdirecteur Waterschap Hollandse Delta

“In stedelijke gebieden hebben we de grens bereikt om het overtollige water op te vangen,” zegt Arnoud van Vliet. Hij is de hoogste ambtenaar bij het waterschap de Hollandse Delta in Zuid-Holland. Van Vliet ziet een versnelling in de effecten van de klimaatverandering en noemt ze verontrustend.

Hoe ernstig is het?

“De effecten van de klimaatverandering gaan sneller dan werd voorspeld in de KNMI Scenario’s 2006.”

Hoeveel sneller?

“Dat weten we nog niet precies. Maar we zien nu al buien die eigenlijk pas voor 2050 voorspeld waren.”

Dat betekent?

“Vaker extreme neerslag en piekbuien, veel meer water via de grote rivieren en een sneller stijgende zeespiegel. Bovendien hebben we steeds meer last van lange periodes van droogte. Dankzij het binnendringen van de zee en bodemdaling wordt onze grond ook zouter.”

Klinkt behoorlijk beroerd. Wat zijn de consequenties?

“Nederland is een klein en dichtbevolkt land. De mogelijkheden zijn beperkt om de effecten van de klimaatverandering - zoals het overtollige water - goed op te vangen. Dat geldt met name voor de Randstad en andere stedelijke agglomeraties.”

Dus?

“Moeten we rekening houden met de gevolgen van structurele wateroverlast.”

Zijn jullie bezig met alternatieve strategieën om die overlast zoveel mogelijk te beperken?

“Zeker. We versterken de dijken, geven de rivieren meer ruimte (om hun water kwijt te kunnen) en kijken hoe we de neerslag beter kunnen verwerken met zogeheten waterbergingsgebieden (meertjes) die vollopen bij een wateroverschot.”

En hoe wapenen ons tegen extreme neerslag?

“Per gebied in Nederland zijn we bezig met een cocktail aan maatregelen. In bepaalde wijken krijgen de bewoners zelfs trainingen om er bewust van te zijn dat ze ondanks de extra schotten en de mobiele dijkjes water in de straat gaan krijgen.”

Noem eens zo’n plek in Nederland waar het water zo goed als zeker in de straat komt te staan.

“Het Noordereiland in Rotterdam. Dat is buitendijks gebied.”

Klopt het dat mensen daar wordt geleerd om ‘verticaal te kunnen evacueren’? Betekent dat, dat je dan het dak op moet?

“Nee. Maar dat je op de begane vloer misschien beter geen parketvloer kunt leggen, moet oppassen met elektrische apparatuur en dat je op tijd kostbare of kwetsbare dingen nu al naar de eerste verdieping verhuist.”

Er wordt in Nederland per jaar 2,6 miljard euro uitgegeven door 21 waterschappen. In totaal zijn 60.000 professionals bezig met het droog houden van de delta. Is dat eigenlijk wel voldoende?

“Dat ligt eraan hoe de scenario’s van de KNMI zich gaan voltrekken. Het KNMI hanteert een grote bandbreedte. Voorlopig hangen we onderin. Met dat uitgangspunt kunnen we het redden met het huidige geld. Als we in het midden van de bandbreedte komen, moet er meer geld bij. Laat staan als we bovenin de bandbreedte komen.”

Dan is er geen redden meer aan?

“Dan wordt het heel erg pittig. De klimaateffecten zijn dan zo sterk. Hittestress, neerslag…”

Waar kunt u wakker van liggen op dit moment?

“De situatie in onze stedelijke gebieden. Hoeveel preventieve maatregelen er ook worden bedacht. We kunnen geen paraplu boven de stad hangen. We kunnen alleen maar proberen, om de schade zoveel mogelijk te beperken. In steden zullen we per wijk, per straat moeten kijken wat we wel en niet meer kunnen doen.”

En hoe zit het met de droogte, een ander effect van de klimaatverandering?

“We hebben meer waterbuffers nodig en zullen zuiniger om moeten gaan met zoet water.

Moeten we ook veel klimaatbestendiger gaan bouwen?

“Ja. Onze bestaande infrastructuur komt namelijk grotendeels uit de jaren ‘50/’60. Die moet weer toekomstbestendig worden gemaakt. Dat geldt ook voor gebouwen en de openbare ruimte binnen de bebouwde kom.”

Wat is voor u de grootste winst van de afgelopen tijd?

“Duurzaamheid is van een leuke hobby - met de geur van geitenwollen sokken - mainstream geworden, ook in het bedrijfsleven. Iedereen is ervan overtuigd dat we moeten inspelen op de klimaatverandering en is in voor de energietransitie en bouwt klimaatbestendig.”

Houden onze dijken het eigenlijk wel?

“Ons land heeft vijftienhonderd kilometer primaire dijken. Die zijn de afgelopen jaren versterkt en slimmer gemaakt. Onze waterschappen bestaan al 800 jaar. Dat is uniek. Zoveel kennis en kunde in het veilig houden van deltagebied vind je nergens ter wereld.”