Zeist,
12
november
2019
|
10:12
Europe/Amsterdam

Eerlijk duurt het langst

Angélique Laskewitz en Gregor Smeets over maatschappelijk verantwoord beleggen

Nog even en maatschappelijk verantwoord beleggen is de norm. Waar is het wachten op? Definities, meetinstrumenten, rapportagesystemen, toezichthouders? Allemaal relevant. Maar werk vooral zelf hard door, vinden Angélique Laskewitz (Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling) en Gregor Smeets (Achmea).

Beiden zien het gebeuren: over enkele jaren – vijf, misschien tien – is de term ‘maatschappelijk verantwoord beleggen’ een pleonasme. Angélique Laskewitz, directeur van de Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling (VBDO), kijkt ernaar uit: “Het is precies waar we naar streven, onszelf overbodig maken.” Gregor Smeets, directeur Balansmanagement van Achmea: “Onze klanten willen het zo, wij willen het zo. Beleggen op basis van alleen financiële criteria wordt domweg niet meer geaccepteerd door onze achterban.”

Laskewitz en Smeets praten over de trends op het gebied van maatschappelijk verantwoord beleggen (mvb), ook wel aangeduid als ESG-beleggen, gericht op de factoren Environment, Social en Governance. Met stip op één, zo geven ze aan, staat de ontwikkeling dat verschillen in rendement tussen ‘ouderwets’ beleggen en duurzaam beleggen verdwenen zijn. “Voor zover daar al sprake van was”, merkt Laskewitz op. In ieder geval zijn de onderzoeken van de laatste jaren naar het rendement van mvb eensluidend: beleggen volgens criteria die mens en milieu centraal stellen, levert financieel minstens zo veel op als beleggen volgens strikt financiële criteria. Onder meer recente onderzoeken van Morningstar, Deutsche Asset & Wealth Management en – last but not least – Harvard komen tot dergelijke conclusies.

Het is een misverstand dat verantwoord beleggen minder rendement oplevert?

Smeets: “De veronderstelling dat de rendementen lager waren, was ingesleten. Als je gaat uitsluiten, verklein je het universum waarbinnen je kunt kiezen en kun je minder diversifiëren. Minder diversificatie betekent volgens de economische theorie minder rendement. Maar dat effect wordt nu niet meer aangetoond. Bedrijven die in allerlei opzichten ‘gezond’ opereren, presteren financieel minstens zo goed.”

Laskewitz: “De logica daarvan is ook niet zo moeilijk in te zien. Bedrijven die rekening houden met de ESGfactoren zijn beter voorbereid op de uitdagingen en risico’s van onze tijd. Maatschappelijk verantwoord beleggen gaat dus niet ten koste van het rendement. Voor zover dat misverstand nog bestaat, moet het de wereld uit.”

Neemt duurzaam beleggen toe in omvang?

Laskewitz: “Dat klopt. De afgelopen twee jaar nam het wereldwijd met 34 procent toe tot meer dan 30 biljoen dollar. Regionaal zijn er wel verschillen: in Europa wordt bijna de helft van alle professioneel gemanagede investeringen maatschappelijk verantwoord belegd, in de Verenigde Staten is dat ongeveer een kwart. Maar daar groeit mvb wel sterk. Japan is in dit veld een nieuwkomer. Daar heeft men de laatste twee jaar grote sprongen gemaakt, zodat de teller daar nu op 18 procent staat van het totaal.”

Laskewitz: “Nederland neemt binnen Europa een mooie positie in, maar omdat de grote beleggers in Nederland veel verschillende strategieën voeren en diverse instrumenten gebruiken, is het lastig een algemene rangschikking te geven. In de strategie best-in-class-investeringen komen we bijvoorbeeld na Frankrijk op de tweede plaats, als het om engagement gaat, staan we na het Verenigd Koninkrijk en Zweden op een derde plaats. Prima dus, maar toch zou ik nog wel wat meer groei willen zien bij Nederlandse beleggers.”

Wat is de rol van Achmea hierin?

Smeets: “Wij leveren natuurlijk graag onze bijdrage. Met het Group Investment Office van Achmea beheren we grosso modo € 40 miljard aan beleggingen; dat is het geld van de polishouders van onze verzekeringsmaatschappijen van Achmea. Ongeveer tien jaar geleden begonnen we met maatschappelijk verantwoord beleggen, maar de laatste jaren is de aandacht daarvoor sterk toegenomen. Mede omdat onze achterban dat wil. Op grond van vijf pijlers hebben we nu een aanpak geformuleerd die we toepassen op onze totale portefeuille. Het gaat dus niet om een apart deel van onze beleggingen, maar om ál onze beleggingen. In omvang kunnen we niet meer doen dan we al doen.”

Kwalitatief wel?

Smeets: “Dat is het doel. Hier komt veel werk bij kijken en daarom geldt ten aanzien van elk van die vijf pijlers dat we stap voor stap te werk gaan. Ons uitsluitingsbeleid bijvoorbeeld kunnen we niet in één keer bepalen en uitvoeren. Wat betreft fossiele brandstoffen sloten we de winning van teerzandolie en de kolenproductie uit. Dat gaat om alle bedrijven die meer dan 30 procent van hun omzet halen uit die activiteiten. Maar hoe we nu verder gaan, dat gaan we de komende periode bepalen. Je kunt niet voorspellen hoe de energietransitie zal verlopen, dus is het ondoenlijk om voor zo’n hele sector vooraf je beleid uit te stippelen.”

Laskewitz: “Voor een deel is het inderdaad wachten op ontwikkelingen. Maar intussen kun je wel als belegger je invloed doen gelden. Dat is een van de redenen dat uitsluiting niet altijd het beste instrument is. Engagement is ook een heel krachtig instrument. Dat neemt intussen sterk toe – veel grote beleggers bemoeien zich steeds intensiever met het ESG-beleid van ondernemingen – en wij merken dat bedrijven de druk voelen. Dat juichen we natuurlijk toe.”

Wat vindt de VBDO van de manier waarop Achmea engagement aanpakt?

Laskewitz: “Onder Nederlandse verzekeraars is Achmea een van de koplopers, zo blijkt uit de verzekeraarsbenchmark die we jaarlijks opstellen, en men verbetert zich voortdurend. De integratie van ESG-factoren in het beleggingsbeleid wordt steeds completer. We zien wel dat Achmea van oudsher vooral focust op de sociale aspecten van mvb-beleid. Milieuthema’s krijgen wat minder aandacht.” Lachend: “Er is altijd ruimte voor verbetering.”

Smeets: “We hebben juist nog Klimaat benoemd als een focusthema voor de komende jaren. Verder zoeken we naar mogelijkheden om meer en beter te kunnen meten. Als het om milieuthema’s gaat, is de uitstoot van CO2 bijvoorbeeld een van de weinige harde maatstaven waarop je kunt sturen. Op sociaal gebied is het ook heel lastig: hoe meet je bijvoorbeeld arbeidsomstandigheden op zo’n manier dat je bedrijven echt met elkaar kunt vergelijken?”

Dit type vragen – en ook die rond definitiekwesties en rapportagesystemen – worden intussen op Europese schaal aangepakt, in de EU High Level Expert Group on Sustainable Finance. Is dat van belang?

Laskewitz: “Het is prachtig dat deze onderwerpen nu bij de Europese Unie op tafel liggen. Internationaal overeenstemming krijgen over het hele kader rondom maatschappelijk verantwoord beleggen is van groot belang.” Dat is wel een zaak van de lange adem, geeft ze daarbij aan. “Binnen Europa lopen de belangen natuurlijk niet allemaal parallel.”

Smeets: “Het gaat om zo’n ingrijpend veranderingsproces, dat is niet alleen te sturen door regelgeving en toezichthouders. Ik verwacht dat vooral door consumentengedrag ESG-factoren op een gegeven moment door de markt worden verwerkt. Bedrijven die hun zaakjes niet keurig voor elkaar hebben, krijgen het dan financieel moeilijk.”

Jullie werken intussen hard door om de gehele portefeuille maatschappelijk verantwoord te maken?

Laskewitz: “Honderd procent integratie is het doel. Deze aspecten moeten deel gaan uitmaken van de grote rapportagesystemen, net zo vanzelfsprekend worden als ‘debiteuren’ of ‘nettowinst’. Inclusief een accountantsverklaring over al die gegevens. Toekomstmuziek? Op dit moment wel, maar het gaat gebeuren.”

Smeets: “Het is ook wat wij willen. Achmea heeft 10 miljoen klanten en wij vragen geregeld aan onze stakeholders wat de prioriteiten zijn rond beleggen die zij belangrijk vinden. Maatschappelijk verantwoord beleggen staat met stip op één. Duidelijker kan niet.”

Boilerplate

Benchmark VBDO

De VBDO legt jaarlijks het beleggingsbeleid van Nederlandse verzekeraars en pensioenfondsen langs de 'maatschappelijk verantwoorde meetlat'. Daarbij wordt gekeken naar de rol die het bestuur en het hoogste management spelen (governance), de inhoud van het beleid, de implementatie ervan en tot slot de verantwoording – de rapportage over dat beleid. De grootste uitdaging is het bepalen van concrete en tijdsgebonden doelstellingen, zo blijkt uit dit onderzoek. Het merendeel van de verzekeraars doet dat niet. Een gebrek aan goede en consistente data blijkt daarbij het grootste obstakel.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ANGÉLIQUE LASKEWITZ (1966) is sinds 2016 directeur van de Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling. Ze studeerde Rechten aan de Rijksuniversiteit Groningen en is gecertificeerd mediator. Vanaf 1991 werkte ze als manager en consultant bij onder meer AMEV en Fortis Bank Nederland en als Manager Corporate Social Responsibility bij verzekeraar ASR. Vanaf 2002 was Laskewitz tevens zelfstandig consultant.

GREGOR SMEETS (1969) is directeur Balansmanagement van Achmea. Hij studeerde Econometrie aan de Universiteit van Amsterdam en werkte daarna voor ING, als portfoliomanager en in andere financiële functies. In 2008 werd hij hoofd Risk Management bij Achmea Bank. In 2016 werd hij benoemd tot directeur Enterprise Risk Management van de hele groep.