Guus Velders, wetenschapper RIVM

Ken jij hem? Guus Velders? De Nederlander die in april van dit jaar door de redactie van TIME Magazine is uitgekozen tot een van de meest invloedrijke personen ter wereld? Hij is wetenschapper bij het RIVM en speelde in Rwanda een cruciale rol bij de totstandkoming van het klimaatakkoord van Kigali. Met staatssecretaris Dijksma liep hij vorige maand voorop tijdens de handelsmissie in Californië: Climate is big business! Wie is Velders en wat drijft hem?

“Nu Donald Trump zich heeft terugtrokken uit het verdrag van Parijs hoeven we van de federale overheid in de Verenigde Staten niks meer te verwachten. Dat was de reden van de missie van Dijksma: proberen andere coalities te smeden tegen de klimaatverandering. Iets te bereiken tussen wetenschap, politiek en bedrijfsleven. Ik was aangehaakt als wetenschapper.”

“In feite was het een handelsmissie waarin we duidelijk wilden maken, dat er aan de verduurzaming van de wereld goed geld te verdienen is. Daarnaast was de opzet om meer draagvlak te creëren. Zo heeft Dijksma onder meer de gouverneur van Californië gesproken (toch de zesde economie van de wereld) en met ministeries, kennisinstellingen en bedrijven.”

“Je ziet nu ook de positieve reacties op de terugtrekking van Trump. De wereld verenigt zich op een andere manier. Dat zie je aan China en Californië, maar ook aan president Pranab Mukherjee in India. Die worden ineens heel actief. Trump heeft veel in gang gezet.”

“Vanaf 2009 heb ik onderzoek gedaan naar de invloed van fluorkoolwaterstoffen (HFK’s) op het broeikaseffect. Fluorkoolwaterstoffen (HFK’s) zijn drijfgassen die veel worden toegepast in airconditioners, koelkasten en schuimen. De industrie is deze materie gaan gebruiken als alternatief voor chloorfluorkoolwaterstoffen (CFK’s), die vanaf midden jaren negentig werden verboden omdat ze de ozonlaag aantastten. Uit mijn onderzoek is gebleken dat de HFK’s goed zijn voor de ozonlaag, maar niet zo goed voor de broeikaswerking. Daarom hebben alle landen bij de klimaatovereenkomst in Kigali vorig jaar afgesproken de komende jaren te stoppen met de HFK’s.”

“Kigali zorgt ervoor dat de klimaatverandering dankzij gassen beperkt blijft tot minder dan 0,1 graden Celsius in 2100, in vergelijking met maximaal 0,5 graden Celsius zonder het akkoord.”“20 procent van de wereldwijde elektriciteitsproductie komt van koeling en airco. In een stad als Mumbai is dat zelfs 50 procent. Koeling levert een substantiële bijdrage aan een warmer klimaat in 2050. Alleen al in Azië zal het aantal airco’s toenemen met 700 miljoen exemplaren per 2030.”

“Als wij een paar jaar geleden in het Montreal protocol niet alvast waren begonnen met een strakke regulering van CFK’s voor de bescherming van de ozonlaag, dan was het broeikaseffect nog wat sterker geweest. Het Montreal protocol is vijf keer effectiever gebleken dan het Kyoto-verdrag. Onbedoeld bijeffect van het Montreal protocol is dat het een deel van het klimaatprobleem heeft opgelost.”

“Bovenaan de lijst met belangrijkste veroorzakers van de klimaatverandering staat de uitstoot van verkeer, industrie en de elektriciteitsproductie. Ook belangrijk is de landbouw met uitstoot methaan en cementproductie.”

“De 2 graden van Parijs is een politieke doelstelling. Geen keihard kantelpunt. Een knopje wat je uit- en aanzet. Toch wil je ook in wetenschappelijk opzicht graag onder het punt van 2 graden blijven. Overigens is 2 graden niet makkelijk haalbaar. Het is een goedrichtpunt, dat wel, maar er moet veel voor gebeuren.”

“Dissidente geluiden in de klimaatverandering zijn welkom. Het is goed voor de wetenschap en houdt de boel fris. Maar bij het merendeel van de wetenschappers is er geen enkele twijfel dat we fors moeten optreden tegen de klimaatverandering. 2014 was het warmste jaar ooit op aarde tot dan toe. 2015 was weer warmer en 2016 nogmaals. Het drijfijs op de polen is aan het einde van deze zomer 40 procent minder. Gletsjers verdwijnen. Het is nu echt waarneembaar.”

“Voor een deel komt de kritiek op de klimaatverandering doordat de gevolgen ervan zo ingrijpend zijn. De maatschappij zal echt moeten veranderen. We zullen anders moeten gaan leven: energiezuiniger met andere manieren van transport, mogelijk minder verre vakanties en een belastingheffing op CO2 kan een middel zijn om dit te stimuleren. Mensen willen dat niet.”

“In 1985 had je het gat in de ozonlaag boven de Zuidpool. Dat was zo aansprekend. Boven zo’n maagdelijk gebied. Dat zorgde voor een schrikeffect. Je kunt er kanker van krijgen. Maar ook de zure regen heeft aan dat effect bijgedragen. Het raakte mensen direct.”

“Daarom moeten we de klimaatverandering persoonlijk maken. Van het hoofd naar het hart.”