"Wij zien schoon water uit de lucht als een grondstof"

De Dakdokters, het bedrijf van Friso Klapwijk, zou zomaar in een album van Suske&Wiske kunnen voorkomen. In werkelijkheid probeert deze social enterprise (2 miljoen euro omzet, 10 medewerkers) het Amsterdamse dak landschap opnieuw in te richten met bomen, vijvers, planten en gras. Oftewel: de daktuin.

Klinkt gezellig: een daktuin. Jullie idee?
“Nee. Die zijn zo oud als de hangende tuinen van Babylon.”

Waarom zou je dat willen, een daktuin?
“Voor je gezondheid. Stadsmensen ervaren veel stress. Groen draagt bij aan het welzijn, het verhoogt de luchtkwaliteit en zorgt voor een nieuwe, aantrekkelijker invulling van de ruimte. Zodra er tuin ligt, zie je bijna meteen bijen verschijnen.”

Welke droom hebben jullie met het bedrijf?
“Wij willen de stad gezond maken door zwarte platte daken om te vormen tot tuinen.”

In welke steden zijn jullie actief?
“We richten ons nu op Amsterdam. Maar op termijn willen we ook naar andere steden in Europa. Steden in de wereld waar als de zon schijnt of het regent, het je dood kan betekenen.”

Hoeveel daktuinen hebben jullie in Amsterdam inmiddels aangelegd?
“Duizend in zes jaar tijd.”

Jullie willen de stad gezond maken. Waar schort het aan?
“De luchtkwaliteit is slecht. Er is geen methode om regenwater op te vangen. Het is zes graden warmer dan op het platteland. Ik vergelijk het daarom altijd met de rokerscoupé in de trein. Zelfs de meest verstokte roker kan zich niet meer voorstellen dat hij in 1996 nog in rokerscoupe moest zitten.”

Je gaat te snel. Wat wil je nou zeggen met die rokerscoupé in de trein?
“Zo kijken we straks ook naar zwarte daken. Die dingen verwarmen de stad en zijn lelijk. Er is een groeiend bewustzijn dat dit anders moet. Over 10 jaar verwacht ik dat een derde van alle daken een tuin is geworden.”

Hoeveel effect hebben die zwarte daken op het stadsklimaat?
“In de zomer wordt zo’n plat zwart dak makkelijk 70 tot 80 graden warmer. Dat straalt op de hele omgeving. Bovendien moeten alle installaties op het dak veel harder werken om de temperatuur binnen in die gebouwen terug te brengen tot 18 graden. Zo kost het weer extra warmte en energie.”

Gevolg?
“Mensen met astma of hooikoorts ervaren elk jaar meer klachten. Iedere zomer worden we gebeld door mensen met een fysieke aandoening die het liefs per direct een groen dak bestellen.”

Voor welke problemen zorgen de platte zwarte daken nog meer?
“Regenwater spoelt veel te snel en te veel naar het riool. Daardoor loopt het over en komen souterrains en buurten blank te staan. Het is echt de wereld op z’n kop. We zien schoon water uit de lucht als afval en voeren dat af met een peperduur leidingsysteem.”

Waarom wordt dat niet grootschaliger en daadkrachtiger aangepakt?
“Er zit heel veel geld vast bij de waterschappen dat voor de riolering wordt gebruikt. Eigenlijk zouden we dat geld in daktuinen moeten steken om zo de bergingscapaciteit in de stad te vergroten. Maar alles is gericht op de riolering.”

Terwijl op 18 juli 2016 de boel blank stond na niet eens een enorm heftige regenbui (volgens kenners). What to do?
“Gelukkig komen in diverse wijken al bewoners samen om rampproef-committees te organiseren. Maar er moet eigenlijk een visie komen op het daklandschap.”

Hoe bedoel je?
“De afdeling welstand bij de gemeente neemt nog steeds de bestaande situatie met zwarte daken en schoorstenen als uitgangspunt.”

Dus?
“Men moet niet te veel denken vanuit de bestaande situatie, maar in totaal groene daken.”

En verder?
“Regenwater waardevoller maken. De prijs van drinkwater moet omhoog. Dat wordt nu gesponsord. Daarnaast dient de overheid met een positieve impuls te komen om het bij je huis beter te doen. Denk aan minder rioolheffing of de WOZ-waarde omlaag als je maatregelen treft aan je huis.”

En in de tussentijd?
“Hebben we het polderdak ontwikkeld, waarmee je het water op het dak vertraagd kunt afvoeren. Zo hopen we een bijdrage te leveren aan water overlast.”

In welke daktuin(en) moet de lezer een kijkje nemen?
“Bij Hotel Zoku aan de Weesperstraat in Amsterdam. Daar ligt 400 vierkante meter tuin met een vijver. Vanuit een anoniem lifthuis stap je uit in een kas en vervolgens wandel je door de tuin met fruitbomen naar de entree. Prachtig. Daar zie je ook de gierzwaluw. Die komt normaal gesproken niet in de stad voor.”