Cretien van Campen
“Ouderdom is niet alleen maar aftakelen”
Cretien van Campen
Zeist,
03
oktober
2016
|
08:19
Europe/Amsterdam

“Ouderdom is niet alleen maar aftakelen”

Cretien van Campen onderzoekt bij het Sociaal en Cultureel Planbureau de betekenis van ouder worden in Nederland. “Ik zie schrijnende gevallen van snel vereenzamende ouderen die hun kinderen niet meer zien en veel sneller in verpleeghuizen raken."

“In Nederland verzuimen we regelmatig de vragen: ‘Wat wil jij nu eigenlijk zelf met je leven?’ Heel veel oudere mensen zitten namelijk heel prettig achter de geraniums. Die hoeven niet zo nodig van alles te ondernemen, maar zien liever vanaf het balkon het leven aan zich voorbij trekken.”

“Of het nu om sociale zekerheid gaat, gezondheid, wonen, zorg of welk ander levensonderwerp dan ook, er wordt altijd voor en over ouderen gedacht. We betrekken ze veel te weinig. Ouderen moeten veel meer coproducent worden van hun eigen producten en diensten.”

“Ik sprak een makelaar die zich echt had verdiept in de woonwensen van ouderen. Dat levert zoveel mooie kleine inzichten op die van grote waarde zijn voor het woonplezier van ouderen. Een appartement voor senioren hoeft volgens de makelaar slechts te beschikken over een grote woonkamer en een ruim balkon. Als de kinderen en kleinkinderen maar kunnen blijven eten. De rest van de ruimtes mogen klein.”

“In een Amsterdams verzorgingstehuis hoorde ik laatst een musicus echte Amsterdamse liedjes zingen voor demente bejaarden. Een aantal bewoners deed mee, maar een aantal was passief. Tot iemand zei: ‘God meneer, die mevrouw daar komt uit Brussel. Laten we Jacques Brel zingen!’ Bij de eerste klanken openden de ogen van de vrouw. Ze kwam letterlijk tot leven.”

“Ik doe momenteel onderzoek naar wat kunst bijdraagt aan de kwaliteit van leven van ouderen. Vaak zijn er tijdelijke projecten waar mensen blij van worden, maar het beklijft onvoldoende. Daarom zijn we op zoek naar de werkzame ingrediënten van kunst op demente ouderen. Wat is de meerwaarde? Wat doet het precies?”

“Je gaat makkelijker om met een bewoner met dementie die blij is. Dat zegt mijn gevoel, het is niet wetenschappelijk bewezen.”

“Langzaam zien we een omslag in het denken bij verpleeghuizen. Aanvankelijk was de opdracht om mensen zo lang mogelijk gezond te laten leven. Toch zetten we gezondheid steeds minder voorop en krijgen we oog voor de kwaliteit van het leven. Waarom zou iemand van 95 jaar plotseling niet meer vet mogen eten en een sigaretje roken? Als hij dat zijn hele leven heeft gedaan? Waarom zou je dat moeten veranderen? Om nog ouder te worden?”

“Wanneer ben je eigenlijk oud? Goeie vraag, mijn moeder is 79, maar die vindt anderen oud. Keerpunt is, denk ik, wanneer mensen afhankelijk worden. Zorg nodig hebben. Dan vinden we mensen oud.”

“Eerst ben je vitaal. Dan word je ziek, je hebt hulp nodig, thuiszorg, dan moet je uiteindelijk naar een verpleegtehuis en zo kom je aan je einde. Dat beeld had ik bij ouder worden. Net als veel mensen. Dat beeld klopt niet. Slechts een deel maakt dat aftakelingsproces door, maar een ander deel blijft kerngezond en overlijdt in 1 keer of herstelt na een ziekte. Ouderdom is niet alleen maar aftakelen.”

“Het gaat er niet om hoe lang we leven. De kwaliteit van leven telt.”

“In Nederland zijn wij anders naar ouderen gaan kijken. Eerst lag de zorg bij de verzorgingsstaat, de overheid, met belastingcenten werd jouw zorg betaald. Nu moeten we als samenleving voor elkaar zorgen.”

“In andere landen is er een groot respect voor ouderen. Binnen Nederland heb je grote verschillen in respect. Ik zie schrijnende gevallen van snel vereenzamende ouderen, die hun kinderen niet meer zien en veel sneller in verpleegtehuizen raken. Los van hoe het gekomen is, kunnen de kinderen zich blijkbaar niet meer over iets heen zetten.”

“Misschien doe je dat in Nederland makkelijker, omdat je weet dat de overheid wel te hulp schiet. Andere instanties zorgen wel voor mijn vader of mijn moeder. In mediterrane landen zijn die instanties er gewoon niet.”

“De solidariteit in de Nederlandse zorg is vaak formeel geregeld: zorgverzekeringswet, WMO, terwijl ouderen steeds meer een beroep zullen moeten doen op de informele zorg, het eigen netwerk.”

“Als je niet zo’n aaibaar persoon bent, geïsoleerd leeft, sta je in een keer heel alleen. Die groep ouderen baart mij zorgen.”

“In een onderzoek hebben wij gevraagd: Waarom geven mensen elkaar hulp? Valt zoiets terug te voeren op opleidingsgraad, geld, woonplaats? Kernfactor bleek, dat iemand die hulp nodig heeft, die ga je gewoon helpen. Dat is de kern van solidariteit.”

Boilerplate

Hoe solidair is Nederland?

Vanaf begin 2015 is Achmea op zoek naar antwoorden op deze vraag. We vragen publieke figuren naar hun persoonlijke mening over solidariteit. Dat levert elke week nieuwe inzichten op. Lees eerdere blogs over solidariteit in Nederland en praat mee op Facebook!

Reacties (0)
Bedankt voor uw bericht.