Marjan Minnesma, mede-oprichter en directeur Urgenda

Marjan Minnesma van Urgenda won een proces tegen de Nederlandse Staat om de uitstoot van broeikasgassen te beperken. Daarmee dwong ze het toenmalige kabinet in te grijpen. Het nieuw te vormen kabinet zit ze nu al op de hielen met de campagne Kies voor Klimaat. Vijftien CEO’s vragen om drastisch in te grijpen.

Hoe hebt u dat voor elkaar gekregen: vijftien captains of industry die met uw campagne meedoen?

“Tegenwoordig heb ik binnen een half uur een CEO aan de lijn en krijg ik een dag later antwoord. Grote bedrijven zijn op dit moment de meest vooruitstrevende partijen in het land als het gaat om het milieu. Strategisch gezien staat het klimaat in hun top 3. Ze bouwen energie neutrale panden, zoeken naar eigen schone vormen van energieopwekking en kijken naar de kringloopeconomie. Zelfs VNO-NCW van Hans de Boer begint nu om te draaien en luistert minder snel naar Shell. Maar helaas is de politiek nog lang niet zover. Om maar te zwijgen van dit kabinet. Dat ligt helemaal mijlenver achter. Corporate Nederland voelt zich gewoon niet gehoord in Den Haag. Niet serieus genomen door Mark Rutte.”

Hoe komt het dat het kabinet zo traag acteert?

“Nederland is een heel fossiellandje. Met ongeveer de grootste gasbellen van de wereld, een gigantische kolenhaven in Amsterdam en petrochemie in Rotterdam. We hebben veel verdiend aan de fossiele industrie. Onze schatkist draait in feite op gas. Shell heeft daardoor nog steeds veel invloed op de rechterkant van de politiek. En zij, de rechtse politieke partijen, hebben nog helemaal geen flauw benul hoe ernstig het is en gaat worden. Ze willen in 2050 Nederland Co2-neutraal krijgen. Dat is veel en veel te laat. Wat dat betekent? Dat we over de grens van 2 graden van de opwarming van de aarde heen gaan. Dat betekent weer dat we 50 procent van de biodiversiteit op de wereld kwijt zijn en onze oceanen zullen verzuren. Als het 2 graden stijgt is de great barrier reef gewoon dood. Ik hoor weleens mensen zeggen: ‘ach mevrouw, die dinosauriërs zijn ook uitgestorven, wat maakt het uit, er komt wel iets anders voor in plaats.’ Tsja, zo kun je het ook bekijken. Maar ondertussen gaat het heel hard bij de polen en ontdooit zelfs het permafrost. Elders op aarde zie je op dit moment een enorme verdroging en verwoestijning. Kikkers, amfibieën, slangen en vlinders zullen verdwijnen. Die hebben het nu al lastig. Maar ook de steltlopers, zoals de Grutto en de Tureluur overleven het niet.”

Als het allemaal zo erg is, waarom gebeurt er dan zo weinig en wordt de urgentie die u voelt niet veel breder en dwingender ervaren in de maatschappij?

“Het kalf moet eerst verdrinken, voordat de put wordt gedempt. Kijk maar naar Groningen. Het leed is daar nog niet groot genoeg. Er moeten 10 doden vallen bij een aardbeving voordat er echt wat gebeurt. Dit geldt ook voor de wateroverlast. Ondanks de waterpleinen en alle andere maatregelen gaat het mis in de steden. Waarom gaan ze in de Zuidplaspolder nog op -6 beneden NAP bouwen? Waarom doen ze dat niet meteen op palen of lossen ze het op met drijvende woningen.”

Wijt u dit probleem ook aan kortzichtigheid van mensen? Mensen die heel lang denken, het zal wel meevallen? Of is er een gebrek aan kennis of misinformatie?

“Maar weinig mensen weten echt iets van het klimaat. Energiespecialisten zien bijvoorbeeld niet het hele plaatje of geloven dingen die onmogelijk zijn. Zoals het idee dat het planten van bomen de klimaatverandering tegen kan gaan. Maar je moet zo ongelooflijk veel bomen en planten neerzetten om 1,5 graden tot 2 graden terug te brengen. Dat gaat nooit lukken. In geen 100 jaar. Illusies van energiespecialisten.”

Hoe moeten we volgens u wel naar het klimaatprobleem kijken?

“Ik zit 25 jaar in het het vak. Ik spreek met alle groepen. Het klimaatprobleem moet je vanuit de totale context bekijken, zoals specialisten in biodiversiteit dat doen. En de beste wetenschappers onder hen zijn zeer ongerust. Er is volgens hen maar een oplossing: de Co2-uistoot binnen 20 jaar terugbrengen naar 0. En díe urgentie moet juist omhoog, want de ernst van de zaak wordt totaal onderschat. We zijn onze aardbol aan het verkloten, we stevenen af op een totale ontwrichting van onze samenleving in het midden van deze eeuw. Daarom is het ook zo belangrijk dat invloedrijke partijen als Achmea dit geluid laten horen.”

Wat is het eerste wat er nu moet gebeuren?

“Nederland moet het goede voorbeeld geven in de wereld. Stop met naar andere wijzen. In India en China hebben ze allang 5 en 10 jaren plannen om kolencentrales weg te werken, terwijl wij hier in de afgelopen paar jaar nog 3 kolencentrales hebben geopend. In Nederland hebben we tonnen boter op ons hoofd. Slechts 3 procent van onze energie is duurzaam. De versnelling moet dus nu echt vanuit de overheid komen.”

Kan Nederland überhaupt binnen 20 jaar 100 procent klimaatneutraal zijn?

“Als we willen al in 2030. Dat hebben we laten doorrekenen. Vanaf nu zullen we dan 9 miljard euro per jaar nodig hebben, 1,5 procent van het bruto nationaal product.”

Stel u krijgt die 9 miljard op jaarbasis, hoe gaat u het dan aanpakken?

“Kijk naar Denemarken. Zij hebben het goed gedaan op warmte- en windgebied. Ze hebben de Cv-ketels verboden, warmtenetten gemaakt en grootschalige windparken opgezet. Ooit waren wij de koploper met windenergie. In Nederland moeten we terug naar die voorlopers rol en kunnen we met gemak voor de helft op zonne- en de helft op windenergie draaien. Daarnaast moeten alle huizen energie neutraal worden gemaakt en ons vervoer gaat over op elektrisch of op bio-LNG. Ook de kassen gaan we anders stoken; op aardwarmte.”

Hoe ziet Nederland erover 5 jaar tijd uit? Terug naar vroeger? Sneu, vies, paard & wagen, vijf truien over elkaar en wortels eten.

“Haha. Nee hoor, het wordt gezonder, sneller en mooier. Over 5 jaar rijden er veel meer elektrische auto’s en zijn we allemaal wakker geschud. We leven veel meer van zonne- en windenergie en bewoners doen er steeds meer aan om hun huis zo min mogelijk Co2 te laten uitstoten. Gas is tegen die tijd uit de huizen verdwenen.”